Hızlı başlangıç gösteren ve ağır psikotik belirtiler gösteren ancak üç aydan daha uzun sürmeyen bazı psikotik bozukluklara geçici psikotik bozukluklar ismi verilir. Bu hastalık grubundaki psikotik bozukluklar:
1-kısa psikotik atak
2-reaktif psikoz
3-paylaşılmış psikotik bozukluk
4-şizofreniye benzer bozukluk
Kısa psikotik atakta değişken tutarsız düzensiz farklı içeriklerle yüklü sanrılar mevcuttur. Akut başlangıçlıdır. Belli bir başlangıç nedeni bulunmaz ve hastalık öncesi kişilikte önemli uyum bozukluğu öyküsü yoktur. Hasta şaşkın ve dağınıktır. Ancak bilinç bulanıklığı yönelim bozukluğu yoktur. Görme işitme varsanıları ve yanılsamalar olabilir. Ağır taşkınlık görülebilir. En az bir gün en çok bir ay süreyle bu belirtiler gözlenmektedir.
Psikolojenik psikoz veya reaktif psikoz bireyin kimliğini benlik saygısını ağır derecede zedeleyen bir travmadan sonra ortaya çıkan akut psikotik durumdur. Belirtiler travmanın hemen ardından ya da birkaç gün en fazla bir ay içerisinde ortaya çıkar. Klinik belirtilerde travma ile ilgili sanrılar ve nadiren halusinasyon görülür. En fazla 2-3 ay içersinde belirtiler geriler.
Paylaşılmış psikotik bozuklukta ise bir aile ya da bir grup içinde iki ya da daha çok sayıda kişinin aynı sanrıyı paylaştığı görülür. Bu kişilerden birinde paranoid türde bir bozukluk bulunur. Ailede hasta olan bu kişinin sanrısı diğerleri tarafından paylaşılır. Onlar da artık sanrılı bir psikoz içine girmiş olurlar. Genellikle toplumsal ilişkileri kopuk toplumdan yalıtılmış olarak yaşayan kişilerde ortaya çıkar. Tedavide asıl hasta olan bireyle sanrıyı paylaşan kişinin ayrılması gerekir. Çoğu zaman ayrıldıktan ve toplumsal yalıtılmışlıktan kurtulduktan sonra sanrıyı paylaşan kişideki sanrıların kaybolduğu görülür.
Şizofreniye benzer bozuklukta ise şizofrenin klinik belirtileri mevcuttur ancak rahatsızlık en çok altı ay içersinde tamamen düzelir. Düzelmediği durumlarda şizofreni tanısı düşünülür. Ve şizofreni tanısı için gerekli olan işlevselliktedeki bozukluk bu sendrom için geçerli değildir.
Kültüre özgü psikozlar : bu bozuklukların gerçekten var olup olmadıkları tartışmalıdır. Ancak yine de bazı kültürel değişimlerle ilgili olarak farklı sanrıların görüldüğü bilinmektedir. Bunlardan birkaçı şunlardır.
Koro: hastalarda penisin küçüleceği veya karnının içinde kaybolup gideceği ve ölümle sonuçlanacağına ilişkin şiddetli korku vardır.
Amok: Ani başlayan saldırgan bir çılgınlık nöbetidir. Ağır utanç durumlarında ortaya çıktığı bildirilmiştir.
Latah: Uyaranlara karşı bir anlık irkilmenin ardından bir hareketsizlik dönemi sonra da garip hareketler, konuşmalar ve davranışlarla belirli bir klinik durumdur.
Psikotik Bozuklular konusunda Daha detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz. Dr Ayşe Nur OĞUZ
