Depresyon yalnızca psikiyatrik değil, sistemik etkileri olduğu son yıllarda yapılan meta-analizlerle net biçimde ortaya konmuştur. Bu derleme, depresyonun mortalite, kardiyovasküler hastalıklar, kanser, nörolojik ve endokrin sistem üzerindeki etkilerini özetlemektedir.
Şemsiye derlemeler, depresyonun tüm nedenli ölüm riskini yaklaşık iki kat artırdığını ve bazı kronik hastalıklarla güçlü biçimde ilişkili olduğunu göstermektedir.
Giriş
Depresyon , dünya genelinde yaklaşık 300 milyon insanı etkileyen yaygın bir ruhsal bozukluktur.
Ancak depresyon yalnızca duygusal bir durum bozukluğu değil; aynı zamanda fiziksel sağlık üzerinde ciddi sonuçlar doğuran sistemik bir durumdur.
Son dönemde yapılan çalışmalar, depresyonun kardiyovasküler sistem, endokrin yapı, bağışıklık fonksiyonları ve kanser riskleriyle bağlantılı olabileceğini göstermektedir.
Bulgular
X. Chen ve arkadaşlarının (2024) yaptığı şemsiye derlemede, depresyonun 109 farklı sağlık çıktısı ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.
Bu çıktılar arasında kardiyovasküler, nörolojik, endokrin ve onkolojik hastalıklar yer almıştır.
Mesane kanseri, miyokard enfarktüsü ve koroner arter hastalığı gibi durumlarda depresyonun mortalite riskini artırdığı görülmüştür.
268 kohort çalışmasını içeren bir meta-analize göre depresyonlu bireylerde tüm nedenli mortalite riski yaklaşık iki kat artmıştır (RR≈2.10).
İntihar riskinin dokuz kat, doğal nedenli ölümlerin ise %63 oranında arttığı rapor edilmiştir.
Antidepresan tedavisinin ise bu mortalite riskini kısmen azalttığı bildirilmiştir (RR≈0.79).
Tartışma
Bu veriler, depresyonun hem doğrudan biyolojik mekanizmalar (inflamasyon, HPA ekseni bozukluğu) hem de dolaylı davranışsal faktörler (ilaç uyumsuzluğu, yaşam tarzı) yoluyla fiziksel sağlığı etkilediğini göstermektedir.
Dolayısıyla depresyon tedavisi, yalnızca ruhsal iyileşme açısından değil, fiziksel sağlık çıktılarının iyileştirilmesi açısından da kritik önemdedir.
Sonuç
Depresyon , mortalite ve çok sayıda kronik hastalık açısından bağımsız bir risk faktörüdür.
Bu nedenle klinik uygulamalarda depresyonun erken tanı ve etkin tedavisi, halk sağlığı düzeyinde önemli koruyucu bir etki yaratabilir.
Kaynakça
1. Chen X et al. Depression and health outcomes: An umbrella review of systematic reviews. BMC Medicine, 2024.
2. Chang SC et al. Late-life depression and mortality: A meta-analysis. Br J Psychiatry, 2019.
3. Vancampfort D et al. Depression and physical health multimorbidity. Psychol Med, 2023.
4. Cuijpers P et al. Depression and chronic disease: a bidirectional relationship. Lancet Psychiatry, 2024.
Daha detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz. Dr Ayşe Nur OĞUZ
