Beden dismorfik bozukluğu belirgin bir sıkıntıya neden olacak şekilde ve kişinin sosyal ve/veya
mesleki hayatında belirgin bir bozulmaya neden olacak şekilde fiziksel görünümünde hayali bir
kusurla uğraşma ile karakterize bir hastalıktır. Bu beden bölgesi ile ilgili hafif bir kusur varsa bile
kişinin bu kusurla ilgili endişesi aşırı düzeydedir.
Beden dismorfik bozukluk hastaları psikiyatriden daha çok dermatoloji ve plastik cerrahi
bölümlerine başvurmaktadır ve çeşitli cerrahi veya invaziv işlemler talep etmektedirler. Ancak
işlemler sonrasında hastaların karşılanmamış beklentileri ve kızgınlıkları hekimleri dava etmeleri ile
sonuçlanabilmektedir.
Beden dismorfik bozukluğu en yaygın olarak 15-30 yaş arasında başlamaktadır ve kadınlarda
erkekelere göre daha sık görülmektedir. Beden dismorfik bozukluğu hastalarının %90’ ında
yaşamlarının bir döneminde major depresif bozukluk yaşadıkları, %70 inde kaygı bozuklukları ve
%30 unda ise psikotik bozukluk geçirdiği saptanmıştır.
Beden dismorfik bozukluğun nedeni bilinmemektedir ancak bazı aile ve kültürlerde vurgulanan
güzellik kavramları ve beklentileri hastaları önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Psikodinamik bakış
açısına göre ise hastaların çeşitli cinsel veya duygusal çatışmaları yer değiştirme, bastırma,
çözülme, yansıtma gibi çeşitli savunma düzenekleri ile bedenin bir bölgesine yer değiştirmektedir.
Beden dismorfik bozukluğunda en çok endişelenen vücut bölgeleri yüz, saç, göğüsler ve cinsel
organlardır. Erkekler arasında ise sıklıkla beden dismorfik bozukluğun bir görüngüsü olarak sağlıklı
bir yaşamı engelleyecek şekilde vücut geliştirme ve kas kütlesini artırma arzuları olabilir.
Hastanın hastalığı süresince endişe hissettiği beden bölgesi değişim gösterebilir. Hastalıkla ilgili belirtiler
arasında sıklıkla alınganlık ve alınganlık hezeyanları (diğer kişilerin hastanın var olduğuna inandığı
bedensel kusurunu farkettikleri, onu beğenmedikleri, hakkında konuştukları…vs), sürekli aynaya
bakma ihtiyacı yada aynalardan ve yansıtıcı yüzeylerden kaçınma, makyaj veya giyim ile
varsayılan kusuru saklama girişimleri görülebilir.
Hastalığın ilerlemesiyle beden dismorfik bozukluğu olan kişiler sosyal ortamlardan ve mesleki ortamlardan kaçınma gözlemlenir. Hastaların 1/3 ü varsaydıkları kusurlarıyla alay edilme endişeleri nedeniyle evden çıkamaz hale gelir.
Ayırıcı tanıda anoreksiya nervoza, cinsel kimlik bozuklukları, major depresif bozukluk, obsesif
kompulsif bozukluk değerlendirilmeli ve tanı esnasında beden dismorfik bozukluğa eşlik eden diğer
psikiyatrik hastalıkların olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Beden dismorfik bozukluk tedavisinde hastalar çoğu zaman varsaydıkları kusurların giderilmesi için
dermatolojik ve cerrahi girişimlere başvurmaktadır, ancak bu uygulamalar çoğu zaman hasta
açısından başarısızlıkla sonuçlanmaktadır. Çoğu hasta psikiyatriye başvurmayı reddetmektedir ve
bu hastalar cerrahi girişimler öncesinde psikiyatri konsultasyonları sırasında farkedilebilmektedir.
Beden dismorfiik bozukluğun tedavisinde medikal tedavi ve psikoterapinin eş zamanlı yürütülmesi
tedavinin başarı oranını artırmaktadır.
Daha detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz. Dr Ayşe Nur OĞUZ
